Κατά την αναδίφηση ιατρικών περιοδικών του περασμένου αιώνα, έτυχε να βρω, πριν από τέσσερα χρόνια, μία σειρά άρθρων, τα οποία παρουσίαζαν τα αποτελέσματα της νοσηλείας των τραυματιών του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897. Αποτελέσματα ιδιαίτερα ικανοποιητικά για την εποχή τους, και όχι μόνο γι' αυτήν, τα οποία φαίνεται ότι, κάτω από το συγκλονιστικό γεγονός της τραγικής ήττας, πέρασαν απαρατήρητα και αθησαύριστα από την ιστοριογραφία.
Αποτελέσματα τα οποία επίσης αποδεικνύουν, με το αδιαμφισβήτητο και αδιάψευστο τεκμήριο της στατιστικής, ότι το Υγειονομικό του Στρατού μας, αλλά και γενικότερα ο υγειονομικός κόσμος της χώρας, στον Πόλεμο τον 1897, κέρδισε τη δική του μάχη, της περιθάλψεως και της αποκαταστάσεως των τραυματιών.
Αρχική σκέψη ήταν να παρουσιάσω τα στοιχεία αυτά με μορφή άρθρου σε ιατρικό περιοδικό. Κατά την αναζήτηση όμως της βιβλιογραφίας, διαπίστωσα ότι δεν υπάρχει σχετικό δημοσίευμα για τη δράση του Υγειονομικού στον πόλεμο. Το θέμα κέντρισε το ενδιαφέρον μου και τελικά κατέληξα να γράψω βιβλίο.
Πιστεύω ότι τα ιστορικά γεγονότα φωτίζονται όχι μόνο με τη λεπτομερή καταγραφή των πολιτικών, διπλωματικών ή στρατιωτικών πτυχών τους, αλλά εξίσου σημαντικά και από τη μελέτη των κοινωνικών, οικονομικών ή και ιατρικών ακόμα παραμέτρων τους.
Η έλλειψη ειδικού βιβλίου ή ακόμα και απλού άρθρου για την ιατρική παρουσία στον Πόλεμο του 1897, με ανάγκασε να ανατρέξω σε όλα σχεδόν τα δημοσιεύματα που σχετίζονται με τον πόλεμο, με την ελπίδα ότι θα συναντούσα πληροφορίες για την παρουσία και δράση του Υγειονομικού.
Η μακρόχρονη αναζήτηση απέδωσε. Ψηφίδα ψηφίδα σχημάτισα την εικόνα ή, τουλάχιστον, το περίγραμμά της. Σε απομνημονεύματα και σε δημοσιευμένες μαρτυρίες βρήκα αρκετές πληροφορίες, στην αρχή βέβαια αποσπασματικές και ατεκμηρίωτες, σταδιακά όμως, όσο προχωρούσε η έρευνα, οι πληροφορίες διασταυρώνονταν, τα αποσπασματικά κομμάτια άρχισαν να αλληλοσυμπληρώνονται και η εικόνα να σχηματίζεται. Μπορεί να μην είναι πλήρης ή οριστική, είναι όμως ικανή να εμφανίσει σε ικανοποιητικό ποσοστό την παρουσία και δράση του Υγειονομικού σώματος στον κόσμο.
να, οι πληροφορίες διασταυρώνονταν, τα αποσπασματικά κομμάτια άρχισαν να αλληλοσυμπληρώνονται καί ή εικόνα να σχηματίζεται. Μπορεί να μην είναι πλήρης ή οριστική, είναι όμως ικανή να εμφανίσει σε ικανοποιητικό ποσοστό την παρουσία καί δράση του Υγειονομικού σώματος στον πόλεμο.
Μαζί με τους υγειονομικούς του στρατού έδρασαν, όπως και σε κάθε πόλεμο, και οι πολίτες υγειονομικοί. Σταδιακά η έρευνα εμφάνισε όλο το συγκλονιστικό συναγερμό των απανταχού Ελλήνων. Η μελέτη δεν θα ήταν ολοκληρωμένη χωρίς την επισήμανση της δράσεως των πολιτικών σχηματισμών, που έδρασαν επικουρικά προς τις υγειονομικές υπηρεσίες του στρατού.
Όλα τα βιβλία που καταπιάνονται με αβιβλιογράφητο θέμα διακρίνονται από ένα προσόν, αλλά δημιουργούν πολλά ερωτηματικά. Προσόν είναι ασφαλώς η πρωτοτυπία του θέματος. Τα ερωτηματικά αφορούν στο αν η έρευνα σχεδιάστηκε σωστά, αν έγινε καλή χρήση των πηγών, αν η βιβλιογραφία είναι κατάλληλη και αντιπροσωπευτική, αν τέλος είναι επαρκής η κάλυψη του θέματος.
Δεν θα επικαλεστώ την πρωτοτυπία του αντικειμένου, για να μου δικαιολογήσει ο αναγνώστης τις ατέλειες και ανεπάρκειες της έρευνάς μου.
Σκοπός μου δεν ήταν να παρουσιάσω μόνο ικανοποιητική εικόνα για το Υγειονομικό στον Πόλεμο του '97, αλλά να καταγράψω όλα τα στοιχεία που θα αποκάλυπτε η αναδίφηση των σχετικών δημοσιευμάτων. Αν τελικώς κατέληξα σε ορισμένα συμπεράσματα, πιστεύω ότι προσπάθησα να τα θεμελιώσω με στοιχεία.
Αγία Παρασκευή-Παλλήνη. Σεπτέμβριος 1996. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)