[...] Η πρώτη ενασχόλησή μου με τον Βενιζέλο και την εποχή του διασταυρώθηκε με τις σπουδές και τις έρευνές μου στο εξωτερικό, μεταξύ 1966 και 1974. Η εμβάθυνση στο πεδίο της νεώτερης και σύγχρονης ιστορίας και, παράλληλα, η μαθητεία στον τομέα της πολιτικής επιστήμης και των διεθνών σχέσεων, έστρεψαν τα ειδικότερα ενδιαφέροντά μου προς τα θέματα που συνέχονται με τη θέση της Ελλάδας και την παρουσία του Ελληνισμού στη διεθνή ζωή. Παράπλευρα, πράγματι, με την προετοιμασία των εκτενέστερων, αυτοτελών συγγραφικών εργασιών μου, συνέλεξα υλικό και, βαθμιαία έκτοτε, συνέταξα και δημοσίευσα ειδικότερα μελετήματα. Επέλεξα, ανάμεσά τους, δώδεκα, τα οποία και αναδημοσιεύω χωρίς να επιφέρω ουσιαστικές μεταβολές στη δομή και το περιεχόμενό τους. Στη συνάρθρωσή τους, τα μελετήματα αυτά επικαλύπτουν, σε χρονικό εύρος, τέσσερις δεκαετίες ενεργού παρουσίας του Βενιζέλου στ/ δημόσια ζωή, στο πηδάλιο της εξωτερικής πολιτικής. Θα ήταν ίσως ακόμη δυνατό να διευκρινιστεί ότι η ένταξη στη χρονική τους ακολουθία διασταυρώνεται με την έμφαση σε ένα επίκαιρο, κατά εποχή, σημαντικό θέμα. Οι παρεμβάσεις μου στο αρχικό κείμενο εντοπίζονται κυρίως στην επεξεργασία και ενοποίηση του ύφους-και, αυτονόητα, στη μετάφραση όσων κειμένων είχαν δημοσιευτεί σε ξένη γλώσσα. Η συγκέντρωση και δημοσίευση σε έναν τόμο αποτελεί για το συντάκτη των δώδεκα μελετημάτων χρέος, αλλά και πηγή προσωπικής ικανοποίησης. Πιστεύω, πράγματι, ότι οι ερευνητικές αυτές τομές συνέβαλαν ώστε να αναδειχτούν στοιχεία και να φωτιστούν πτυχές άγνωστες και, ακόμη, να διατυπωθούν προτάσεις καινοτόμες. Η παροχή της δυνατότητας για τον ευχερέστερο εντοπισμό του διάσπαρτου αυτού υλικού συντελεί, ελπίζω, στην πληρέστερη συγκρότηση και αξιοποίηση της πλούσιας, ήδη, με τη συμβολή πολλών νεώτερων άξιων ερευνητών, βιβλιογραφίας για τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την πολυκύμαντη εποχή του. Κ. Σ. Μάρτιος 1999