Το 1960 και 1961 είχα την ευτυχία να δώσω μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Αγίου Ανδρέου, με θέμα «Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως από το 1261 έως το 1821». Το 1966 είχα πάλι την ευτυχία να δώσω μια δεύτερη σειρά διαλέξεων στο Τρίνιτυ Κόλλετζ του Καίμπριτζ με θέμα «Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και οι σχέσεις της με τις Προτεσταντικές Εκκλησίες κατά το δέκατο έβδομο αιώνα». Το βιβλίο που διαβάζετε τώρα βασίζεται και στις δύο αυτές σειρές διαλέξεων. Ξέφυγα βέβαια σ’ αυτό από το αρχικό σχέδιο των διαλέξεων, όπου είχα δώσει ίση έκταση στο θέμα «Η Εκκλησία πριν από το 1453» και ίση έκταση στο θέμα «Η Εκκλησία μετά το 1453». Η Εκκλησία της τελευταίας περιόδου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπήρξε αντικείμενο έρευνας πολλών μελετητών και αμφιβάλλω αν έχω να προσθέσω πολλά πράγματα που να μην μπορούν να βρεθούν σε άλλα έργα. Ωστόσο η ιστορία της Ελληνικής Εκκλησίας κατά το διάστημα της Τουρκοκρατίας, είναι πολύ λίγο γνωστή. Για να κατανοηθεί όμως ό,τι συνέβη στη «Μεγάλη Εκκλησία», όπως την ονόμαζαν με πολύ ευλάβεια οι πιστοί της, κατά τους σκοτεινούς αιώνες της αιχμαλωσίας της, είναι απαραίτητο να έχουμε μια εικόνα της το διάστημα που προηγήθηκε της αιχμαλωσίας, τι ήταν στο διάστημα αυτό και πώς είχε λειτουργήσει.